Paweł Grubiak: Stopy procentowe i inflacja w Polsce: analiza bieżącej sytuacji oraz prognozy na 2025 rok.

Decyzje dotyczące stóp procentowych są kluczowym narzędziem polityki monetarnej. W Polsce ich znaczenie wzrosło w kontekście walki z inflacją i stabilizacją gospodarki. W październiku 2024 roku Rada Polityki Pieniężnej (RPP) zdecydowała się utrzymać stopy procentowe na dotychczasowym poziomie. Zgodnie z przewidywaniami rynkowymi, stopa referencyjna pozostała na poziomie 5,75%, a inne kluczowe stopy, takie jak lombardowa (6,25%) i depozytowa (5,25%), również nie zostały zmienione.

Historia i aktualna sytuacja

Utrzymanie wysokich stóp procentowych w Polsce nie jest przypadkowe. Wpisuje się w długoterminową strategię RPP, która stara się kontrolować wysoką inflację. Wcześniej, w 2023 roku, stopy były stopniowo obniżane. We wrześniu i październiku RPP obniżyła stopę referencyjną odpowiednio o 25 i 75 punktów bazowych. Jednak już wiosną 2024 roku inflacja CPI zaczęła gwałtownie rosnąć. W marcu wyniosła 2%, ale w lipcu wzrosła do 4,2%, a we wrześniu osiągnęła 4,9%.

Na tę sytuację wpłynęły także powodzie, które w 2024 roku dotknęły Polskę. Skala zniszczeń, szczególnie w obszarach wiejskich, była znacząca. Straty materialne oraz przerwy w działalności gospodarczej wpłynęły na ograniczenie podaży niektórych towarów, szczególnie żywności, co dodatkowo podbiło inflację. Odbudowa zniszczonej infrastruktury zwiększyła presję na budżet państwa. RPP musiała zatem dostosować swoje działania do tej skomplikowanej sytuacji.

Kluczowe czynniki decydujące o działaniach RPP

Głównym powodem utrzymania wysokich stóp procentowych jest uporczywa inflacja bazowa. We wrześniu 2024 roku wynosiła ona 4,2%. Do jej wzrostu przyczyniły się koszty energii, skutki powodzi oraz wzrost wynagrodzeń. W efekcie RPP nie mogła sobie pozwolić na obniżki stóp, choć sytuacja gospodarcza wykazuje pewne oznaki poprawy. Jednym z wyzwań jest konieczność odbudowy zniszczonych terenów, co wymaga dużych nakładów finansowych i wpływa na budżet. Sektor budowlany i rolniczy, które szczególnie ucierpiały w wyniku klęsk żywiołowych, notują spadki aktywności, co ogranicza możliwości przyspieszenia wzrostu gospodarczego.

Prognozy inflacji

Prognozy inflacyjne na 2025 rok są istotnym elementem analizy przyszłych decyzji Rady Polityki Pieniężnej (RPP) oraz dalszego kształtowania polityki monetarnej w Polsce. Obecne prognozy ekonomistów sugerują, że inflacja w 2025 roku pozostanie wyższa niż cel Narodowego Banku Polskiego (NBP), który wynosi 2,5% ±1 pkt procentowy.

1. Narodowy Bank Polski (NBP), w swoich prognozach opartych na lipcowej projekcji inflacyjnej, przewiduje, że inflacja będzie utrzymywać się w granicach od 3,9% do 6,6% z 50% prawdopodobieństwem. Oczekuje się, że inflacja powróci do celu NBP dopiero pod koniec 2026 roku​.
2. PKO BP prognozuje, że inflacja może osiągnąć szczyt w marcu 2025 roku, wynosząc około 6% r/r, po czym powinna stopniowo spadać. To właśnie wtedy spodziewane jest zmniejszenie presji inflacyjnej, co mogłoby otworzyć drogę do pierwszych obniżek stóp procentowych​.
3. BOŚ Bank zakłada, że inflacja CPI pozostanie w pobliżu 5% przez pierwsze trzy kwartały 2025 roku, po czym zacznie się obniżać w drugiej połowie roku, co pozwoli na bardziej zdecydowane kroki ze strony RPP w kierunku łagodzenia polityki monetarnej​.
4. Credit Agricole prognozuje, że inflacja osiągnie szczyt w pierwszym kwartale 2025 roku, wynosząc ponad 5%. Następnie dynamika cen powinna zacząć spadać, jednak według analityków banku, inflacja bazowa pozostanie na stosunkowo wysokim poziomie powyżej 4% przez większość roku, co może skłonić RPP do opóźnienia obniżek stóp do III kwartału​ 2025r.

Prognozy stóp procentowych

Analitycy są zgodni, że stopy procentowe w Polsce pozostaną na obecnym poziomie przynajmniej do połowy 2025 roku. Ekonomiści PKO BP zakładają, że pierwsza obniżka stóp procentowych nastąpi w lipcu 2025 roku, choć coraz częściej mówi się o możliwości wcześniejszej redukcji, w marcu. Z kolei BOŚ Bank prognozuje trzy obniżki stóp o 25 punktów bazowych w drugiej połowie 2025 roku, co obniżyłoby stopę referencyjną do 5,0%.

Natomiast ekonomiści Credit Agricole są bardziej ostrożni. Według ich przewidywań, pierwsze cięcie stóp może nastąpić dopiero w III kwartale 2025 roku. Kluczowe będą dane dotyczące inflacji bazowej. Jakub Borowski z Credit Agricole zakłada, że inflacja osiągnie szczyt na poziomie 6% w marcu 2025 roku.

Wyzwania dla polskiej polityki monetarnej

Polska polityka pieniężna stoi obecnie przed szeregiem wyzwań. Z jednej strony wysoka inflacja, napędzana głównie przez rosnące ceny żywności i energii, zmusza RPP do utrzymania restrykcyjnej polityki monetarnej. Z drugiej strony, klęski żywiołowe, takie jak powodzie, osłabiają gospodarkę i negatywnie wpływają na kluczowe sektory. Odbudowa zniszczonej infrastruktury i wsparcie dla sektora rolniczego oraz budowlanego będą kosztowne i mogą wymagać dodatkowych działań ze strony rządu i banku centralnego.

Wzrost gospodarczy w nadchodzących kwartałach prawdopodobnie będzie osłabiony przez skutki powodzi, które spowodowały straty materialne i opóźnienia w działalności gospodarczej. Wpływ tych wydarzeń na gospodarkę może również przełożyć się na wolniejszy spadek inflacji, co opóźni moment, w którym RPP zdecyduje się na złagodzenie polityki pieniężnej. W dłuższej perspektywie wydatki na odbudowę mogą jednak wspomóc ożywienie w takich sektorach jak budownictwo.

Podsumowanie

Decyzje Rady Polityki Pieniężnej w 2024 roku, dotyczące utrzymania wysokich stóp procentowych, wynikają z konieczności kontrolowania inflacji, która nadal utrzymuje się na podwyższonym poziomie. Czynniki takie jak powodzie, wzrost cen energii i żywności oraz dodatkowe koszty związane z odbudową kraju po klęskach żywiołowych wywierają presję na budżet i gospodarkę. Dynamika wzrostu gospodarczego w Polsce jest nadal korzystna, choć sygnały z gospodarki są mieszane. Roczna dynamika PKB w III kwartale mogła wynieść około 3%, co jest wynikiem podobnym do drugiego kwartału. Pozytywne sygnały pochodzą także z konsumpcji, jednak dynamika inwestycji pozostaje niska, a przemysł i eksport radzą sobie słabo. Jednak wyzwania wynikające z inflacji i klęsk żywiołowych (powódź) mogą opóźnić proces obniżek stóp procentowych, który wiele firm i gospodarstw domowych z niecierpliwością oczekuje. Decyzje RPP będą zależne od danych z marcowej projekcji inflacji. Jeśli dane te będą wskazywać na spadek inflacji, to w 2025 roku możliwe będzie rozpoczęcie cyklu obniżek stóp procentowych​. 

Tabela: statystyki stóp procentowych w Polsce (2024)

Autor: Paweł Grubiak - licencjonowany doradca inwestycyjny

Jeśli potrzebujesz więcej informacji lub dokładniejszej analizy, daj mi znać!

Przeczytaj też

Stałe czy zmienne oprocentowanie? (kredytnastart24.pl)

Obniżki stóp procentowych już w 2025 (kredytnastart24.pl)

Najnowsze odczyty makroekonomiczne z USA (kredytnastart24.pl)